کنجد سیاه یکی از قدیمیترین و ارزشمندترین دانههای روغنی در طب سنتی و تغذیه ایرانی است. این دانههای ریز، سرشار از مواد معدنی، ویتامینها و آنتیاکسیدانها بوده و در آشپزی، دارومصرف سنتی و مراقبتهای پوستی بسیار محبوباند.
کنجد سیاه نوعی از دانههای روغنی گیاه Sesamum indicum است که دانههایی ریز، سیاهرنگ و با پوسته بسیار نازک دارد. در مقایسه با کنجد سفید، عطر و طعم قویتر و خواص دارویی بیشتری دارد.
منبع غنی کلسیم و آهن: تقویت استخوانها و پیشگیری از کمخونی و پوکی استخوان.
بهبود سلامت قلب: حاوی چربیهای مفید (امگا ۶ و امگا ۹) و کاهشدهنده کلسترول و فشار خون.
تقویت قوای جنسی و رفع خستگی: انرژیزا، مقوی و موثر در افزایش نشاط عمومی بدن.
ضد التهاب و آنتیاکسیدان قوی: مقابله با استرس اکسیداتیو و حمایت از بدن در برابر بیماریها.
تنظیم عملکرد دستگاه گوارش: کمک به رفع یبوست و بهبود هضم غذا.
افزایش سلامت پوست و مو: نرمکننده، جوانکننده پوست و تقویت ریشه موها.
تنظیم قند خون: موثر برای افراد با دیابت کنترلشده (با احتیاط و مشورت پزشک).
طبع: گرم و تر
مصلحات: سرکه طبیعی، عسل، سکنجبین، آبلیمو و شیره توت ( کاهش حرارت و سهولت هضم)
با عسل: برای تقویت بنیه، رفع ضعف عمومی و ترکیب انرژیزا.
با شیره انگور یا خرما: افزایش انرژی و رفع کمخونی، مناسب کودکان و سالمندان.
با برنج و سبزیجات: برای تهیه انواع آش و بلغور سنتی.
با دارچین و زنجبیل: تنظیم طبع و طعم، مخصوص صبحانههای مقوی.
با پنیر و ارده: ملین و مقوی اعصاب.
در صبحانه: افزودن یک قاشق مرباخوری پودر یا دانه کنجد سیاه به عسل، ارده، شیره یا ماست.
در غذا: مصرف روزانه ۱-۲ قاشق غذاخوری به انواع نان، آش، سالاد و پختنیها.
دمنوش یا جوشانده: نصف قاشق چایخوری دانه کنجد سیاه را در آب بجوشانید، و با عسل بنوشید (در طب سنتی برای تقویت قلب و اعصاب).
استفاده موضعی: روغن کنجد سیاه برای ماساژ و نرمی پوست.
حد مجاز روزانه: بزرگسالان تا ۲۰ گرم، کودکان کمتر از ۱۰ گرم.
افراد گرممزاج: با مصلحات مصرف و از زیادهروی پرهیز کنند.
زنان باردار: مصرف معتدل و ترجیحاً با مشورت پزشک.
افراد با اسهال یا زخمهای فعال گوارشی: مصرف محدود.
مصرف بیش از حد: احتمال گرگرفتگی، جوش و سنگینی گوارش.
دیابتیها و افراد با کلسترول بالا: با پزشک مشورت و تعادل را رعایت کنند.
آیا کنجد سیاه از کنجد سفید مقویتر است؟
بله، کنجد سیاه مواد معدنی بیشتری دارد و برای سیستم ایمنی و تقویت استخوان بهتر است.
آیا کنجد سیاه در آشپزی کاربرد دارد؟
بله، طعمدهنده اشکنه، آش، حلوا و انواع نان است.
برای پوست و مو هم مفید است؟
قطعاً؛ چه مصرف خوراکی و چه به صورت روغن برای ماساژ یا ماسک مو مؤثر است.
کنجد سیاه برای کودکان یا سالمندان مناسب است؟
در حد مجاز و ترجیحاً با مصلحات، بسیار مقوی است.