گشنیز خشک یکی از سبزیهای خوشعطر و قدیمی عطاری ایرانی است که علاوه بر مصرف ادویهای، خواص درمانی فراوانی دارد. این محصول با طبع خنک و اثرات آرامبخشش، هم در آشپزی و هم در نسخههای طب سنتی جایگاه ویژهای دارد.
گشنیز خشک برگهای خشک شده گیاه Coriandrum sativum است که پس از شستوشو و سایهخشک شدن، آسیاب یا به قطعات ریز تقسیم میشود. این سبزی محبوب عطاری به عنوان طعمدهنده، معطرکننده غذاها و دمنوش گیاهی مصرف میشود.
ضدنفخ و بهبود سوءهاضمه: رفع نفخ و ورم معده، آرامکردن حرکات گوارشی و کاهش دلپیچه.
آرامکننده اعصاب: تسکین اضطراب، کمک به خواب راحت و کاهش استرس.
کاهش قند خون: مناسب مبتلایان قند خون بالا (با مشورت پزشک).
کاهش التهاب و درد: کمک به التیام التهابات دهان و درد معده.
تقویت سیستم ایمنی: سرشار از آنتیاکسیدان و ویتامینها.
مدر (ادرار آور ملایم): دفع مواد زائد و بهبود عملکرد کلیه.
ملین سبک: رفع یبوست خفیف.
طبع: سرد و خشک
مصلحات: گلاب، عسل، شکر قهوهای، هل، زیره سبز (برای تعدیل طبع و جلوگیری از ضعف دستگاه گوارش در افراد سردمزاج)
با ماست یا آش: کاهش نفخ و ایجاد طعم مطبوع.
با عرقیات گیاهی (عرق گشنیز، عرق نعنا): آرامبخش معده و قویکننده گوارش.
با زیره سبز و هل: برای دلپیچه یا نفخ شدید.
با عسل: ضدسرفه و تقویتکننده اعصاب در دمنوش شبانه.
با شکر قهوهای/ نبات: برای کودکان یا سالمندان با ضعف معده.
در ترکیب با سبزیجات خشک دیگر: چاشنی ویژه خوراک و آش.
در غذا/آش: یک قاشق غذاخوری (۵ تا ۸ گرم) به هر قابلمه غذای سنتی، آش یا خوراک اضافه کنید.
دمنوش: یک قاشق مرباخوری برگ گشنیز خشک را در یک لیوان آب جوش ریخته، ۱۰ دقیقه دم کنید و با عسل یا گلاب بنوشید.
در سالاد یا ماست: یک قاشق چایخوری جهت طعمدهی و جلوگیری از نفخ.
حداکثر مصرف روزانه: برای بزرگسالان تا ۱۰ گرم، برای کودکان و افراد مسن زیر ۵ گرم.
افراد سردمزاج: با مصلحات مصرف نمایند و زیادهروی نکنند.
زنان باردار: به مقدار محدود و ترجیحاً با مشورت پزشک.
کودکان زیر سه سال: در حد کم و تحت نظر.
افراد با ضعف معده یا قند خون پایین: احتیاط کنند و مقدار مصرف را کاهش دهند.
در مصرف همزمان با داروهای قند خون، احتیاط و مشاوره تخصصی الزامی است.
آیا گشنیز خشک خاصیت دارویی دارد؟
بله، ضدنفخ، آرامبخش اعصاب و مناسب تنظیم قند خون است.
آیا مصرف زیاد گشنیز خشک ضرر دارد؟
مصرف بیرویه (ویژه افراد سردمزاج یا کم فشار) میتواند باعث ضعف یا افت فشار و انرژی شود.
آیا دمنوش گشنیز مفید است؟
دمنوش آن برای آرامش اعصاب، دلپیچه و سوءهاضمه موثر و کاملاً بیضرر است (در حد مجاز و با مصلحات).
گشنیز خشک را در چه غذاهایی میتوان استفاده کرد؟
آش، خوراک سبزی، سوپ، انواع سالاد و ماست سنتی.