سه پستان، یا سپستان، میوهای کمنظیر با مزاج سرد و مرطوب است که بهواسطه نقش برجستهاش در درمان سرفههای خشک و التهابات گلو، جایگاه ویژهای در عطاری سنتی ایران دارد. این میوه لعابدار و ملایم برای پاکسازی مجاری تنفسی، آرامسازی، و تقویت کبد و دستگاه گوارش یک انتخاب عالی است.
سه پستان یا سپستان (Cordia myxa) میوه خشک یک درخت گرمسیری است که به شکل گرد، قهوهای و بخش داخلی لعابدار و لزج دارد. این میوه به عنوان یکی از داروهای اصلی طب ایرانی ـ بهویژه برای سرفه و گرفتگی صدا ـ شناخته میشود.
رفع سرفه و التهابات گلو: لعاب فراوان سه پستان گلو را نرم و خشکسرفهها را تسکین میدهد.
خلطآور و بازکننده صدا: رفع خشونت صدا، گرفتگی حنجره و مناسب برای افراد با شغل سخنوری.
ضد التهاب و تسکیندهنده: التهابات مجاری تنفسی و دستگاه گوارش را کاهش میدهد.
ملین و نرمکننده روده: موجب بهبود حرکت روده و رفع یبوستهای ملایم و مزمن میشود.
پاکسازی کبد و تصفیه خون: در ترکیبات طب سنتی به عنوان تقویتکننده کبد و تصفیهکننده خون بهکار میرود.
بهبود زخم دهان و معده: لعاب سه پستان التهابات را کاهش داده، کمک به ترمیم زخمها میکند.
طبع: سرد و مرطوب
مصلحات: عسل، دارچین، زنجبیل، گل بنفشه
برای افراد سردمزاج: بهتر است با عسل یا کمی زنجبیل مصرف شود.
برای گرممزاجها: معمولاً بهتنهایی قابل مصرف است.
با گل گاوزبان یا گل بنفشه: درمان سرماخوردگی، سرفه و خشونت صدا.
با عسل یا شیره انگور: تقویت تأثیر خلطآوری و راحتی مصرف برای کودکان.
با شیرینبیان یا ختمی: ترکیب قوی برای رفع التهابات گلو و ریه.
با اسفرزه و بارهنگ: برای رفع یبوست و التهابات روده.
با سنبلالطیب: تأثیر آرامبخشی و تقویت خواب.
دمکرده: ۵-۱۰ عدد سه پستان را در ۲۵۰ میلیلیتر آب جوش ۱۵ دقیقه خیس کرده تا لعاب بیندازد؛ سپس صاف و مصرف شود.
ترکیب با عسل: لعاب سه پستان را با عسل مخلوط و میل کنید.
در ترکیب دمنوش: با بنفشه، گل گاوزبان، خطمی.
برای کودکان: نیم دوز بزرگسالان؛ با مشورت پزشک.
دیابت: به علت دارا بودن مقداری قند طبیعی در میوه، با احتیاط مصرف شود.
افراد با مزاج بسیار سرد یا بلغمی: با مصلحات مثل عسل و زنجبیل مصرف شود تا سردی بدن را افزایش ندهد.
مشکلات حاد گوارشی: مصرف زیاد ممکن است اسهال ایجاد کند.
آیا سه پستان برای سرفه کودکان مناسب است؟
بله، به میزان کم و با مصلحاتی مثل عسل؛ در سنین زیر ۲ سال فقط با تجویز پزشک.
آیا سه پستان یبوست را درمان میکند؟
بله، به خاطر لعاب گیاه به رفع یبوستهای ملایم کمک میکند.
مصرف همزمان با داروهای شیمیایی ایراد دارد؟
خیر، اما با فاصله یک ساعت بهتر است مصرف شود (بهخصوص داروهای معده و قلب).
آیا سه پستان برای دیابتیها مجاز است؟
به علت وجود قند طبیعی، بهتر است کنترل شده و تحت نظر پزشک باشد.