عرق پونه چیست؟ عصاره خالص و قدرتمند گیاه پونه است که از طریق فرآیند تقطیر با بخار آب به دست میآید. این عرق با عطر تند، طعم نافذ و طبع بسیار گرم خود، به عنوان یکی از مؤثرترین ضدعفونیکنندههای طبیعی در طب سنتی شناخته میشود. عرق پونه یک داروی خط اول برای مقابله با عفونتهای باکتریایی و ویروسی دستگاه تنفس و گوارش است و به دلیل خاصیت خلطآور قوی، به پاکسازی ریهها و سینوسها از عفونت و ترشحات کمک شایانی میکند.
۱. ضدعفونیکننده قوی دستگاه تنفسی (خلطآور):
عرق پونه یک داروی طبیعی فوقالعاده برای دوران سرماخوردگی، آنفولانزا، برونشیت و سینوزیت است. این عرق با خاصیت خلطآور (Expectorant) بسیار قوی، به رقیق شدن و خروج ترشحات و عفونتهای جمع شده در ریه، گلو و سینوسها کمک کرده و به تنفس راحتتر و بهبودی سریعتر بیماری میانجامد.
۲. درمان عفونتها و اختلالات گوارشی:
این عرق به دلیل خواص ضدباکتری و ضدویروسی قوی، در درمان عفونتهای روده، اسهالهای عفونی و مسمومیتهای غذایی بسیار مؤثر است. همچنین یک ضدنفخ و بادشکن قدرتمند بوده و به هضم غذاهای سنگین و رفع سکسکه و ترش کردن معده کمک میکند.
۳. ضد قارچ و ضد انگل:
ترکیبات موجود در پونه، به ویژه “پولگون”، آن را به یک ماده ضدقارچ و ضد انگل طبیعی تبدیل کرده است. از این خاصیت میتوان برای مقابله با عفونتهای قارچی داخلی و خارجی استفاده نمود.
۴. قاعدهآور طبیعی:
عرق پونه به دلیل طبع بسیار گرم و خاصیت تحریککنندگی رحم، یک ماده قاعدهآور (Emmenagogue) محسوب میشود و میتواند به شروع قاعدگیهای به تأخیر افتاده کمک کند. (توجه: همین خاصیت دلیل منع مصرف قطعی آن در بارداری است).
بارداری: مصرف پونه و عرق آن در دوران بارداری مطلقاً ممنوع است. این گیاه به دلیل خاصیت قاعدهآور و تحریککنندگی شدید رحم، میتواند منجر به انقباضات رحمی و سقط جنین شود.
شیردهی: مصرف آن در دوران شیردهی نیز به دلیل عبور ترکیبات فعال از طریق شیر مادر و اثرات احتمالی بر نوزاد، توصیه نمیشود.
بیماران کبدی و کلیوی: افرادی که دچار نارسایی یا مشکلات جدی کبدی و کلیوی هستند، باید از مصرف عرق پونه خودداری کنند، زیرا مصرف زیاد آن میتواند برای این ارگانها سمی باشد.
کودکان زیر ۲ سال: به دلیل قدرت بالای این عرق، مصرف آن برای کودکان زیر دو سال ممنوع است.

طبع: عرق پونه دارای طبع بسیار گرم و خشک است.
ملاحظات: این عرق برای افراد با مزاج سرد و تر (بلغمی) بسیار مفید است، زیرا رطوبت و سردی اضافی بدن را دفع کرده و عفونتهای ناشی از غلبه بلغم را درمان میکند. افراد با مزاج گرم و خشک (صفراوی) باید در مصرف آن بسیار احتیاط کنند، زیرا میتواند باعث تشدید خشکی، خارش پوست، بیقراری و عطش در آنها شود.
مصلحات (اصلاحکنندهها): برای کاهش شدت گرمی و خشکی عرق پونه، میتوان آن را به صورت رقیقشده با آب فراوان مصرف کرد. همچنین کتیرا به عنوان مصلح آن شناخته میشود که از آسیب احتمالی به مخاط گوارشی جلوگیری میکند.
ویژگی | عرق پونه قدح | عرق نعناع | عرق آویشن |
|---|---|---|---|
طبع | بسیار گرم و خشک | گرم و خشک | بسیار گرم و خشک |
تمرکز اصلی | عفونت تنفسی و گوارشی | مشکلات گوارشی (ضد اسپاسم و نفخ) | عفونت تنفسی و سرفه خشک |
خاصیت بارز | خلطآور و ضدعفونیکننده قوی | آرامبخش معده، خوشبوکننده دهان | ضد سرفه و خلطآور |
طعم | تند و تیز | خنک و ملایمتر | بسیار تند و نافذ |
ملاحظه مهم | منع مصرف قطعی در بارداری (سقطآور) | احتیاط در مصرف برای نوزادان | احتیاط در مصرف برای افراد با فشار خون بالا |
لینک خرید | در حال مشاهده هستید |
روش مصرف پیشنهادی:
برای سرماخوردگی و مشکلات تنفسی: نصف فنجان (استکان) عرق پونه را با یک قاشق عسل و کمی آب گرم مخلوط کرده و روزی دو بار میل کنید.
برای مشکلات گوارشی و نفخ: نصف فنجان عرق پونه را بعد از غذا میل کنید.
غرغره برای گلودرد: چند قاشق عرق پونه را با آب ولرم رقیق کرده و برای ضدعفونی کردن گلو و تسکین درد، غرغره کنید.
۱. تفاوت اصلی عرق پونه و عرق نعناع چیست؟
هر دو از یک خانواده هستند، اما پونه بسیار قویتر، گرمتر و دارای خاصیت ضدعفونیکنندگی و خلطآوری بیشتری است و بیشتر جنبه دارویی برای عفونتها دارد. در مقابل، نعناع ملایمتر است و بیشتر برای آرام کردن معده، رفع نفخ و اسپاسمهای گوارشی به کار میرود و طعم خنککنندهتری دارد.
۲. آیا میتوان از عرق پونه به صورت روزانه استفاده کرد؟
خیر. عرق پونه یک عرق دارویی قوی است و نباید به صورت مداوم و روزانه مصرف شود. بهترین روش، استفاده از آن برای دورههای کوتاه (مثلاً چند روز در زمان بیماری) برای درمان مشکلات خاص است. مصرف بیرویه و طولانیمدت آن میتواند به کبد آسیب برساند.
۳. چرا عرق پونه برای سکسکه مفید است؟
سکسکه اغلب به دلیل اسپاسم یا انقباض ناگهانی دیافراگم رخ میدهد. عرق پونه با خاصیت ضد اسپاسم قوی خود میتواند این انقباضات را آرام کرده و به قطع شدن سکسکه کمک کند.