قدومه شیرازی (Sisymbrium sophia) یکی از قدیمیترین و موثرترین دانههای دارویی عطاری ایرانی است که سالهاست برای درمان سرفه، نرمی سینه و باز کردن صدا در طب سنتی جایگاه دارد. این دانه کوچک اما قدرتمند، به دلیل خاصیت لعابدهنده و آرامشبخش، مورد اعتماد طبیبان قدیم و امروزی است.
قدومه شیرازی، دانهای کوچک، قهوهای مایل به قرمز، با شکل بیضی و سطح صاف است که هنگام تماس با آب، لعاب ژلهای فراوانی ایجاد میکند. این دانه از گیاه Sisymbrium sophia به دست میآید و عمدتاً برای نرمی سینه، رفع سرفه خشک، گرفتگی صدا و عطش کاربرد دارد. در عطاری معمولاً بهصورت فله یا بستهبندی مرغوب عرضه میشود.
تسکین سرفه خشک و نرم کردن سینه:
لعاب فراوان دانه، گلوی خشک و ملتهب را پوشش داده و موجب تسکین سرفه، بهویژه سرفههای آزاردهنده شبانه یا ناشی از آلرژی میشود.
بهبود گرفتگی و خشکی صدا:
برای مداحان، قاریان و سخنرانان، مصرف قدومه پیش از اجرا، صدایی رسا و نرم ایجاد میکند.
ضدالتهاب و آرامبخش راههای تنفسی:
لعاب و مواد موثر قدومه باعث کاهش التهاب، سوزش و خارش گلو و مجاری هوایی میشود.
رفع تشنگی و خنککننده بدن:
برای کمآبی بدن، عطش و تسکین حرارت تابستان بسیار مناسب است.
ملین و پاککننده گوارش:
مصرف بیش از یک دوز استاندارد، حالت ملین دارد و یبوستهای خفیف را درمان میکند.
طبع: سرد و مرطوب
مصلحات: عسل طبیعی، نبات، زعفران، زنجبیل، دارچین
با عسل: ترکیب لعاب دار و ضدسرفه قوی برای شب و بیماران کودک
با بارهنگ و سپستان: نرمکننده موثر گلوی خشک و سرفه مزمن
با شیرینبیان: برطرفکننده عفونت گلو و ضد التهاب
با گل بنفشه یا ختمی: برای التهاب شدید راههای تنفسی
با سکنجبین یا آبلیمو: رفع عطش و تلخی دهان در تابستان
با زنجبیل: تعادل سردی دانه و افزایش اثر ضدسرفه در سرما
روش مصرف:
دمنوش: ۱ تا ۲ قاشق چایخوری دانه در یک لیوان آب جوش بریزید، ۱۰-۱۵ دقیقه بماند تا لعاب ایجاد شود، صاف کنید و با عسل یا نبات مصرف کنید.
مخلوط با آب سرد: دانه را با کمی آب سرد و عسل هم بزنید تا لعاب ژلهای حاصل شود، ویژه تابستان
شربت: دانه با نبات و کمی زعفران داغ
نگهداری:در ظرف دربسته، جای خشک و خنک به دور از آفتاب نگهداری شود. دانهها تا یک سال تازگی و لعاب کافی حفظ میکنند.
مصرف بیشازحد موجب اسهال و دلپیچه میشود
افراد با سابقه انسداد روده یا جراحی روده، قبل از مصرف با پزشک مشورت نمایند
در صورت بروز حساسیت، مصرف را متوقف کنید
۱. قدومه چه فرقی با بارهنگ و بهدانه دارد؟
قدومه لعاب بیشتری از تخم به اما کمتر از بارهنگ تولید میکند و برای سرفه و صدای گرفته مناسبتر است.
۲. برای کودکان مناسب است؟
بله، از ۲ سالگی به بالا و با مقدار کم به شرط مشورت با کارشناس طب سنتی.
۳. بهترین زمان مصرف چیست؟
شب پیش از خواب یا هنگام شروع سرفههای خشک و گرفتگی صدا.
۴. آیا باعث چاقی میشود؟
خیر، قدومه ماده کمکالری است و نقشی در افزایش وزن ندارد.